Er was een tijd dat cultuur nog stil mocht zijn.
Een decor met een stoel. Een acteur die drie kwartier zweeg.
Een stadsgids die vertelde zonder tegelijk een draailier te bespelen.
Vandaag moet het anders. Vandaag moet er iets te beleven vallen.
Beleven is het nieuwe begrijpen.
Wie nog iets uitlegt, loopt achter.
Wie iets voelt, is mee.
Het woord duikt op in beleidsnota’s, vacatures, subsidiedossiers.
Het ruikt naar sfeerlicht en glanzend papier met weinig woorden.
Het belooft veel, zegt weinig, en klinkt altijd positief.
Wat ooit ‘publiek’ was, werd ‘bezoeker’, dan ‘participant’, en nu: een zenuwstelsel op twee benen. Alles moet prikkelen. Alles moet onderdompelen. En liefst: iets opleveren op Instagram.
Vroeger had je programmatoren. Mensen met kennis, geduld, een esthetisch kompas.
Vandaag heb je beleefcoaches. Die organiseren yoga in de foyer en noemen dat zintuiglijk theater voor de innerlijke mens.
Zo schuift het op.
Van verdieping naar verdamping.
Van visie naar vibe.
Van cultuur naar clicks.
Beleving vraagt geen kennis. Alleen sfeer. Je kan er personeelswissels mee verpakken, besparingen mee parfumeren en het verdwijnen van expertise verkopen als vernieuwing. Het is de ideale camouflage: een dipsausje over een al afgekluifd karkas.
Begrijp me niet verkeerd: mensen mogen – en moeten – geraakt worden. Gelachen hebben. Ontroerd zijn. Maar als alles een beleefmoment moet worden, wie zorgt er dan nog voor wat blijft?
Wie staat er op tegen de vervlakking, als iedereen net zo lekker ligt in het ballenbad?
En als straks het cultuurcentrum gesloten wordt, zetten we er gewoon een tent naast met vuurkorven, glühwein en een dj.
En dan noemen we dat een warm afscheid.
Zolang er iets te beleven valt, lijkt niemand zich af te vragen wat er intussen allemaal verdwijnt.
En niemand kijkt om.
Want er staat een foodtruck bij.
